Als de Dominicanen me toestaan, zou ik willen zeggen: Mirkis is een volbloed Dominicaan. In alles. Gevormd door Franse theologen als Congar. en Chenu Gevormd door Irak tot familievader. Hij is nu bisschop van Kirkuk, maar hij is vooral Dominicaan. Hij zit de reis van Erbil naar Kirkuk in zijn volle bisschopsornaat, omdat hij daarin het huwelijk bezegelde van een Kirkuks stel. Ongemakkelijk, ik zie hoe de paarse buikbank langzaam een borstband wordt, en dat gedoe met die rok en zijn rij knoopjes als je op de achterbank kruipt…. Als we thuis zijn, onmiddellijk dat ding uit en dan gauw aan tafel, het is laat.
Hij is meer dominicaan dan bisschop, hoewel hij een uitstekend bisschop is, merk je aan alles. Zo was ik al toegezegd aan Sulemania om onder de vluchtelingen massages te geven, toen de Dominicanessen van Erbil om me vroegen. Zonder discussie werd besloten: „ Je gaat naar Erbil. Maak geen haast. Blijf daar zolang als nodig is.” Hij is Dominicaan en o.p. is de eerste familiekring.
Mirkis is Dominicaan. Hij contempleert voortdurend wat hij om zich heen ziet, neemt het in zich op en heeft een analyse. Die hij ook steeds weer bijstelt. Snel, scherp, met humor. En dan preken.
Bij de bruiloft in Erbil was tv opname. Hij weet het al: de tv heeft interesse in de rituelen met ring, kroontje, bandje om de arm, bruid kussen. Dan houden ze op. „Ik zeg altijd tegen ze: Ik wens dat je blijft opnemen totdat ik heb gesproken. Ik zal niet lang praten. Vijf minuten. Maar dat moet je wel opnemen.” Want dan herinneren ze zich na twintig jaar nog wat ik heb gezegd.
Hij is leraar, hij is journalist, uitgever. Nog steeds, allemaal. Zijn rijk is natuurlijk overzichtelijk. Het is de situatie die het berezwaar maakt. Voor hem, voor allen. Hij moet dus steeds bij zijn mensen zijn. Is hij ook. Familievader. Maar hij moet ook doen wat mogelijk is aan die situatie. Dat doet hij op veel manieren, via zijn wereldwijde netwerk.
In de auto van Erbil terug naar Kirkuk word ik bijgepraat. „Ik heb via een vriend in Canada geld gekregen. Nu kunnen we beginnen aan de bouw van de nieuwe kerk in Sikanian. We kunnen met dit bedrag de fundamenten leggen. Nee, voor de hele kerk is het niet genoeg. Een kerk moet mooi zijn. En deze kerk moet groot zijn, wat ze nu hebben is te klein geworden. Er zijn zoveel mensen bij gekomen. „ Bouwen is belangrijk, weet je. Als de mensen zien dat er gebouwd wordt, krijgen ze hoop. Als er gebouwd wordt, volgt er meer. Het geeft hoop en dan blijven de mensen hier. Bouwen is pastoraal werk in ons land. Het is bijna spiritueel werk.”
Ik mijmer over dat argument. Daarmee moet ik toch geld kunnen weghalen bij minsiter Teeven? Geld geven om kerken te bouwen in Koerdistan, dan blijven de vluchtelingen daar. Geweldig!
Volgende project. Zoeken naar de ware toedracht. „In Frankrijk heb ik het erover gehad. We willen feiten gaan verzamelen en daarmee naar Den Haag gaan, naar het Internationale Strafhof. Mis-schien kan Nederland ook meedoen. Amnesty International. Feiten verzamelen, en dan een zaak zoals rond Ruwanda. Het gaat jaren duren, maar we moeten het wel doen. „ Wie, wat, waar.” En allemaal: Qatar, Turkije, Saoedi Arabië. In de Verengde Staten zijn ze al bezig om feiten te verzamelen.”
Feiten verzamelen op alle niveau’s: wie gaf geld, langs welke banken; wie gaf wapens, langs welke wegen; wie gaf opdracht om ze allemaal door te laten. „We hebben twee soorten IS-mensen: die van binnenuit komen, en die uit Europa komen en de VS. Ze komen bijna allemaal via Turkije binnen. Waarom wordt dat niet gestopt? Wat en wie zit daar achter? En er zijn steeds meer van die IS-mensen die onbeschaamd voor de camera staan, zonder die doeken voor hun gezicht. Dus we kunnen identificeren wie het zijn.”
„ We moeten vanuit diverse landen al die kleine feiten die te achterhalen zijn bij elkaar brengen, tot er iets van te maken is waarmee we dat Hof aan het werk krijgen, en ook tot resultaat kunnen komen. Ik hoop dat veel organisaties die de wegen kennen willen meedoen om dit uit te zoeken. Het moet!”
De volgende morgen, bij het ontbijt, meldt het nieuws op de tv dat vijf dorpen ten noorden van Mosul zijn heroverd op IS. ‚s Middags lijkt het alweer voorbij. Dan ‚s Avonds wordt toch bevestigd: vijf dorpen vast in handen. Er wordt niet gejuicht aan tafel. Er wordt getreurd over de vele doden en gewonden. Over de vernielingen. „Oorlog!” Er vallen getallen: 748 doden, 3561 gewonden.